Article

Sorry, this entry is only available in Polish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Zachęcamy Was do zapoznania się z materiałem o postaci wielce zasłużonej dla reggae/dub – Lee ‘Scratch’ Perrym. Mix i tekst jest autorstwa Rafała Konerta – DJa i prowadzącego audycję “Pozytywne Czwartki” emitowaną na falach wrocławskiego Akademickiego Radia Luz (21:00, 91,6FM).

———————————————–

Lee “Scratch” Perry – producent, aranżer, dubmaster, tekściarz, kompozytor, łowca talentów, geniusz, szaleniec, ekscentryk. Wszystkie te określenia pasują do niego Rainford Hugh Perry. The Upsetter, Cockpipe Jackson, Jah Lion, Pipecock, Super Ape czy Scratch to tylko kilka pseudonimów pod którymi kryje się właśnie on. Człowiek bez którego reggae nie wyglądałoby tak samo.

 

Urodzony 20 marca 1936 roku w Kendal na Jamajce w parafii Hanover jako trzeci z czworga rodzeństwa. W latach 50tych zaciągnął się do pracy przy budowie pierwszej drogi do Negril (zachodnia Jamajka), gdzie był kierowcą traktora. W niedługim czasie tak jak wielu młodych ludzi Lee wyruszył do miasta w poszukiwaniu lepszego życia.

 

Kiedy przyjechał do Kingston nic nie wskazywało na to, że za kilka lat zrewolucjonizuje on dotychczasową muzykę i wprowadzi ją na zupełnie nowy poziom. Zaczynał w czasach kiedy na parkietach dominowało ska – jako pomocnik w Downbeat Sound System należącym do Clement’a Coxsone Dodd’a. Bliskie choć czasami burzliwe relacje otworzyły drogę Perremu do Studio One, w którym pełnił wiele ról od inżyniera dźwięku i aranżera po tekściarza i autora muzyki. To właśnie tutaj spotkał Bob’a Marley’a, z którym później współpracował jako producent. Jak wspomina Perry “wiele utworów które napisałem nigdy nie zostały mi przypisane – myśleli, że mogą tak robić bo byłem chłopakiem ze wsi i nie znam się na biznesie”, co ciekawe Lee napisał prawie trzydzieści utworów dla Studia One, ale konflikt z Coxonem na tle finansowym spowodował ich rozstanie. Perry szybko znalazł nową pracę u Joe Gibbs’a i jego Amalgamated Records. Po raz kolejny niesforny charakter Lee i kolejne kłótnie o finanse spowodowały szybkie rozstanie z Gibbsem, a Perry postanowił założyć swój własny label Upsetter – był rok 1968.

 

Perry wciąż nagrywał, a jego pierwszy hit to “People Funny Boy” z 1968 roku, który sprzedał się w astronomicznym nakładzie 60 000 kopii przynosząc Perremu nie tylko rozgłos, ale również pieniądze, które mógł inwestować. Utwór ten jest pierwszym w historii, w którym użyto sample (płaczące dziecko). Perry skompletował zespół z którym współpracował w studio The Upsetters, dzięki czemu miał pełną kontrolę nad przebiegiem sesji nagraniowych. Przez okres 1968-1972 nagrywał w różnych studiach, współpracując z różnymi artystami zyskując rozgłos i sławę jako niesamowicie innowacyjnego producenta. To właśnie w tym czasie Lee ponownie spotkał się z The Wailers, którym wyprodukował dwa albumy “Soul Rebels” oraz “Soul Revolution”, na krążkach znalazły się pierwotne wersje wielu późniejszych hitów Marley’a takich jak m.in. “Kaya” czy “Sun Is Shining”. Współpraca zakończyła się dosyć burzliwie – Perry sprzedał prawa do utworów The Wailers brytyjskiej wytwórni Trojan, co rozwścieczyło grupę.

 

W końcu przyszedł rok 1973 kiedy powstało jego własne studio. Czarna Arka urosła już dzisiaj do miana legendy, nie tylko ze względu na jej spłonięcie, ale przede wszystkim poprzez produkcje jakie tam powstawały. Tak klasyczne płyty jak “War Ina Babylon” Max’a Romeo; “Silver Bullets” grupy The Silvertones; “Police and Thieves” Junior’a Murvin’a, czy “Heart of The Congos” grupy The Congos to tylko kilka pozycji w bogatej spuściźnie studia nie licząc dziesiątków singli, które to dzięki Perremu mogły w ogóle powstawać. Pomimo, że istniało krótko, to było ono jednym z najważniejszych ośrodków nagraniowych na Jamajce w latach 70tych i bez wątpienia jedynym miejscem na całej wyspie gdzie artyści mogli w pełni czuć się swobodnie – śpiewając pieśni Rastafari. Sława Perrego oraz Czarnej Arki wykroczyła daleko poza rodzimy kraj. Do studia zjeżdżali muzycy z całego świata chcąc nagrywać właśnie tam i tylko z Lee Perrym. Wśród gości pojawiających się w studio wyróżnić można m.in. Paul’a McCartney’a który w Czarnej Arce zrealizował utwór swojej żony Lindy “Sugartime” czy Roberta Palmera.

 

W drugiej połowie lat 70tych sytuacja na wyspie była coraz gorętsza – wszystko to ze względu na walki pomiędzy zwolennikami dwóch partii politycznych, które prowadziły zaciekłą i krwawą kampanię – PNP i JNP. Odpowiedzią Perre’go był utwór “City Too Hot”, który idealnie opisywał to co działo się w Kingston. Dodatkowo Czarna Arka stawała się celem lokalnych gangsterów, którzy żądali do Scratch’a pieniędzy za ochronę. Schyłek był bliski. Kolejnym gwoździem do przysłowiowej trumny była odmowa Island Records wydawania produkcji Perrego, z powodu “nie dostosowania się do potrzeb rynku”. Island uznało jego produkcje za zbyt eksperymentalne – to tylko rozwścieczyło Lee.

 

Żeby odseparować się od ludzi, zarówno rude boys jak i artystów, którzy wykorzystywali pozycję Perrego – Lee wpadł w totalne szaleństwo, niszcząc wszystko co tylko mieściło się w Czarnej Arce. Studio, które niegdyś było bez wątpienia chlubą Jamajki przypominało jedno wielki wysypisko śmieci. W kwietniu 1979 roku miało miejsce jeszcze jedno ważne wydarzenie. Do studia Lee Perrego zawitał Henk Targowski – Holender polskiego pochodzenia – który był założycielem firmy dystrybucyjnej Black Star Liner, który to chciał dystrybuować produkcje Czarnej Arki w Europie. Targowski wraz ze swoją ekipą postanowili odbudować słynne studio, remontując przeciekający dach oraz zamawiając i instalując nową aparaturę nagłośnieniową – projekt jednak porzucono wiosną 1980 roku cała ekipa Black Star Liner’a opuściła Jamajkę na dobre.

 

Perry wyjechał do USA w 1981 roku, gdzie współpracował z kilkoma zespołami reggae dając serię koncertów. W 1982 roku Scratch wraca na Jamajkę i rozpoczyna pracę nad albumem “Mystic Miracle Star” – wydaje się, że złe dni Czarnej Arki są już a nim. Nic bardziej mylnego. Studio spłonęło rankiem 1983 roku. Ogień strawił dosłownie wszystko co znajdowało się wewnątrz od instrumentów poprzez stanowisko reżyserskie po taśmy matki wielu utworów, które nigdy nie doczekały się publikacji. Perry tłumaczył że “w Czarnej Arce zamieszkały złe duchy, była zbyt czarna i chciała mnie pochłonąć. Musiałem ją spalić by ocalić siebie i swój mózg…”

 

Po dziesięciu latach istnienia Jamajka straciła jedno z najbardziej wartościowych studiów nagraniowych. Wraz ze spłonięciem Czarnej Arki skończyła się pewna epoka, która już nie wróciła. Skończył się czas tak zaawansowanych eksperymentów z muzyką reggae oraz dubem. Epoka, w której powstały chyba najbardziej ekstrawaganckie utwory w historii gatunku. Perry opuścił wyspę i wyruszył do Nowego Jorku, a następnie Londynu by ostatecznie osiedlić się w Szwajcarii. Nigdy nie zasiadł już za stołem w roli realizatora. Tylko sam Perry wie, co tak na prawdę spłonęło wraz ze studiem. Jakie albumy nigdy nie ujrzą światła dziennego? Single jakich artystów nie wybrzmią podczas imprez sound systemowych? Tego nie wiadomo. Od czasu do czasu pojawiają się perełki spod szyldu Czarnej Arki jak np. wydana w listopadzie 2010 roku “Lee Perry presents Candy McKenzie”, ale ile podobnych dzieł sztuki strawił ogień?

 

Bez wątpienia Perry jest jednak osobą, która wywarła potężny wpływ na współczesną muzykę. Inspirował i wciąż inspiruje artystów czy producentów muzycznych. To właśnie dzięki niemu konsola mikserska została postrzegana jako kolejny instrument, który to Lee “Scratch” Perry opanował do perfekcji. Po dzień dzisiejszy niewielu udało się odtworzyć jego niepowtarzalny styl – w końcu mistrz może być tylko jeden.

 

Mix Positive Thursdays ina Black Ark Studio to podróż w świat tego niesamowitego twórcy i jego studia. Znalazły się tutaj zarówno utwory z lat 1971-1973 oraz nagrania stricte z “Sekretnego Laboratorium” Lee “Scratch” Perrego! Dodatkowo mix zawiera w sobie fragmenty wypowiedzi z wywiadu, który przeprowadziłem z Lee 10 maja 2012 roku podczas jego wizyty w Polsce.

 

Positive Thursdays ina Black Ark Studio

Total Time: 126 min 10 sec

Conception, Idea, Mix by Rafał Konert

Words, Sound & Power by Lee “Scratch” Perry

 

1.Lee “Scratch” Perry & Full Experience – Disco Devil – 1977 (Upsetter)

Lee “Scratch” Perry on words*

2.Prince Jazzbo – Dreadlocks Corner from Natty Passing Thru LP – 1976 (Black Wax)

3.Young Dillinger – Ensome City Skank – 1972 (Upsetter)

4.Jah Lion – Bad Luck Man from Colombia Colly LP – 1976 (Upsetter)

5.Augustus Pablo & Lloyd Young – Our Man Flint – 1973 (Wizzdom)

6.Dennis Alcapone – Jah Rastafari – 1971 (Upsetter)

7.Dave Barker – Do Your Thing – 1971 (Upsetter)

8.George Faith – I’ve Got To Groove from Super Eight LP – 1977 (Black Art)

9.Junior Murvin – I Was Appointed from Police And Thieves LP – 1977 (Upsetter)

Lee “Scratch” Perry about Africa*

10.Addis Ababa Children – Well Dread Version 3 – 1971 (Upsetter)

11.Winston Prince – Place Called Africa Version 3 – 1971 (Upsetter)

12.The Slickers – African Children from Break Through LP – 1979 (Tad’s)

Lee “Scratch” Perry about spirits lived in man*

13.Junior Delgado – Sons Of Slaves (12″ Mix) – 1977 (Black Art)

Lee “Scratch” Perry creating of dub (heart & brain)*

14.The Upsetters – Sensemilla Dub from Blackboard Jungle LP – 1973 (Clocktower)

Lee “Scratch” Perry creating dub (two hands)*

15.The Upsetters – Original Jungle Dub from Blackboard Jungle LP – 1973 (Clocktower)

16.The Upsetters – Dread Lion from Scratch The Super Ape LP – 1976 (Upsetter)

Lee “Scratch” Perry about recording time*

17.The Silvertones – Rejoice Jah Jah Children from Silver Bullets LP – 1973 (Black Art)

Max Romeo about Black Ark days**

18.Max Romeo – One Step Forward from War Ina Babylon LP – 1976 (Island)

Lee “Scratch” Perry on serving God or devil*

19. Junior Murvin – Lucifer from Police And Thieves LP – 1977 (Upsetter)

Lee “Scratch” Perry about Bob Marley*

20.The Wailers – Duppy Conqueror Version 4 from Soul Revolution LP – 1971 (Trojan)

Lee “Scratch” Perry has a christian spirit inside*

21. Debra Keese & The Black Five – Travelling – 1978 (Black Art)

22.Sons Of Light – Land Of Love – 1978 (Upsetter)

23. Winston Heywood – Long Long Time – 1975 (Black Art)

24.The Heptones – Sufferer’s Time from Party Time LP – 1977 (Island)

Lee “Scratch” Perry born as a spiritual being*

25.The Congos – Ark Of The Covenant from Heart Of The Congos LP – 1977 (Black Art)

26.Full Experience – Dyon Anaswa from Return Of The Super Ape LP – 1977 (Upsetter)

27.Linda McCartney – Sugartime from Wide Prairie LP – 1998 (Parlophone) original recorded

in 1977 in Black Ark Studio

28.Lee “Scratch” Perry – Big Neck Police from Roast Fish, Collie Weed & Corn Bread LP – 1978 (Upsetter)

Lee “Scratch” Perry about madness*

29.Junior Byles – Beat Down Babylon from Beat Down Babylon LP – 1972 (Trojan)

30.The Meditations – Think So – 1978 (Black Art)

31.The Jolly Brothers – Conscious Man (Extended) from Conscious Man LP – 1993 (Roots

Records) original recorded in 1977 in Black Ark Studio

32.The Shadows – Brother Noah – 1978 (Black Art)

Lee “Scratch” Perry believe in…*

33.Sam Carty & The Upsetters – Bird In Hand from Return Of The Super Ape LP – 1978 (Upsetter)

* parts come from exclusive interview that I made with Upsetter himself during his visit in Poland on 10th May 2012

** interview with Max Romeo 17th November 2012